Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi 2025, Clt. 2(3) 26-44
Sınıf Öğretmenlerinin Grubun İlerisinde Olan Öğrencilere Yönelik Görüş ve Uygulamalarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi
ss. 26 - 44 | DOI: https://doi.org/10.29329/tuzdev.2025.1383.3
Yayın Tarihi: Aralık 29, 2025 | Görüntüleme Sayısı: 0/0 | İndirilme Sayısı: 0/0
Özet
Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin sınıfın ötesinde olan öğrencilere ilişkin görüş ve uygulamalarını ortaya koymak ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde vurgulanan “zenginleştirme” yaklaşımına ne derece hazır olduklarını değerlendirmektir. Araştırma, Türkiye’de 2024-2025 eğitim öğretim yılında uygulanmaya başlanan yeni öğretim programı öncesinde öğretmenlerin mevcut durumu hakkında bir ön inceleme sunmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemi ile yürütülen çalışmada, 9 farklı şehirde görev yapan 50 sınıf öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış, veriler içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmenler, sınıfın ötesindeki öğrencileri daha çok akademik başarılarına göre tanımlamakta; bu öğrencilerin yaratıcı düşünme, liderlik, sosyal-duygusal gelişim gibi çok boyutlu özelliklerine yeterince vurgu yapmamaktadır. Tanı almış (örneğin BİLSEM öğrencileri) ve tanı almamış üstün öğrenciler için uygulanan farklılaştırma stratejilerinin sınırlı olduğu, özellikle zenginleştirme tekniklerinin bilinmediği görülmüştür. Öğretmenlerin önemli bir kısmı farklı öğrenme düzeylerine göre ders işleme, ödev verme ve rehberlik yapmada bilgi eksikliği yaşamakta, bu da eğitim fırsat eşitliğini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca sınıf yönetimi, öğrenci davranışları ve sınıf içi etkileşimlerde bu öğrencilere yönelik özel yaklaşımların eksik olduğu gözlemlenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda, öğretmenlere yönelik farklılaştırma, zenginleştirme ve üst düzey bilişsel beceriler (eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcı üretkenlik) konusunda uygulamalı hizmet içi eğitimler önerilmektedir. Ayrıca tanı almamış ancak sınıfın ilerisinde olan öğrenciler için de sistematik destek mekanizmalarının oluşturulması ve bu alanda daha fazla akademik araştırma yapılması gerekmektedir. Araştırma, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin öngördüğü bireyselleştirilmiş, esnek ve ürün odaklı öğretim anlayışının sahada karşılık bulabilmesi için öğretmenlerin mesleki gelişimlerinin ve uygulama donanımlarının güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Anahtar kelimeler: Üstün yetenekli öğrenciler, sınıfın ötesindeki öğrenciler, farklılaştırma, zenginleştirme, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli
APA 7th edition
ERCIN, A., KURNAZ, A., & BARISIK, C.S. (2025). Sınıf Öğretmenlerinin Grubun İlerisinde Olan Öğrencilere Yönelik Görüş ve Uygulamalarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi, 2(3), 26-44. https://doi.org/10.29329/tuzdev.2025.1383.3
Harvard
ERCIN, A., KURNAZ, A. and BARISIK, C. (2025). Sınıf Öğretmenlerinin Grubun İlerisinde Olan Öğrencilere Yönelik Görüş ve Uygulamalarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi, 2(3), pp. 26-44.
Chicago 16th edition
ERCIN, Arzu, Ahmet KURNAZ and Canan Senturk BARISIK (2025). "Sınıf Öğretmenlerinin Grubun İlerisinde Olan Öğrencilere Yönelik Görüş ve Uygulamalarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi". Türkiye Üstün Zekalı ve Dahi Çocuklar Eğitim Vakfı Dergisi 2 (3):26-44. https://doi.org/10.29329/tuzdev.2025.1383.3
Alkan, A. (2015). Öğretmenlerin Üstün Yetenekli Öğrencileri Belirlemeleri Üzerine Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Journal of Gifted Education Research, 3(1).
Clark, B. (2013). Growing up gifted: Developing the potential of children at home and at school (8th ed.). Pearson.
Dağlıoğlu, H. E. (2010). Üstün yetenekli çocuklarIn eğitiminde öğretmen yeterlikleri ve özellikleri. Milli Eğitim Dergisi, 40(186), 72-84.
Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2003). How to design and evaluate research in education (5th ed.). McGraw-Hill.
Gagné, F. (2004). Transforming gifts into talents: The DMGT as a developmental theory. High Ability Studies, 15(2), 119–147. https://doi.org/10.1080/1359813042000314682
Johnsen, S. K. (2012). Identifying Gifted Students: A Practical Guide. Prufrock Press.
Kaplan, M. (2016). Farklılaştırılmış öğretim yöntemi ile işlenen fen bilimleri dersi 7. sınıf kuvvet ve hareket ünitesinin öğrencilerin kavramsal anlamalarına, bilimsel süreç becerilerine ve akademik başarılarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
Kurnaz, A., & Arslantaş, H. A. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin kaynaştırma yoluyla eğitiminde sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1–13.
Kuzgun, Y., & Deryakulu, D. (2006). Eğitimde bireysel farklılıklar. Nobel Yayın Dağıtım.
MEB (1991). Türk Milli Eğitiminde Gelişmeler, Milli Eğitim Basımevi.
MEB (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli: Öğretim Programları Ortak Metni. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications.
Moon, S. M. (2009). Myth 16: Gifted students don’t need special services if they’re in a “good” school. Gifted Child Quarterly, 53(4), 274–276.
Neihart, M., Reis, S. M., Robinson, N. M., & Moon, S. M. (Eds.). (2002). The social and emotional development of gifted children: What do we know? Prufrock Press. https://doi.org/10.4324/9781003238928
Partnership for 21st Century Skills. (2009). P21 framework definitions. https://www.battelleforkids.org/networks/p21
Reis, S. M., & Renzulli, J. S. (2010). Is there still a need for gifted education? An examination of current research. Learning and Individual Differences, 20(4), 308–317. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2009.10.012
Renzulli, J. S. (2005). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. In R. J. Sternberg & J. E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness (2nd ed., pp. 246–279). Cambridge University Press.
Sternberg, R. J., & Zhang, L. F. (1995). What do we mean by giftedness? A pentagonal implicit theory. Gifted Child Quarterly, 39(2), 88–94. https://doi.org/10.1177/001698629503900205
Tomlinson, C. A. (2001). How to differentiate instruction in mixed-ability classrooms (2nd ed.). Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD).
Tomlinson, C. A. (2014). The Differentiated Classroom: Responding to the Needs of All Learners. ASCD.
VanTassel-Baska, J., & Stambaugh, T. (2005). Challenges and Possibilities for Serving Gifted Learners in the Regular Classroom. Theory Into Practice, 44(3), 211–217.
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.
Yıldız, A. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Tutum, Öz-Yeterlik ve Eğitim ihtiyaçlarının Belirlenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(1). http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39933
